De zoektocht naar.....
 
"Met mevrouw Bessels". "Goedenavond mevrouw, u spreekt met Nico Smits. Ik heb een misschien wat vreemde vraag, maar ik ben op zoek naar Berry Bessels die vroeger bij de RCD werkte"."Ik geef u mijn man".

...Zo begon een tijdje geleden een telefoongesprek dat jammer genoeg niet helemaal afliep zoals ik had gehoopt. Maar de man die ik aan de lijn kreeg was wel degelijk de Berry Bessels waarnaar ik op zoek was. Velen zullen zijn naam nog wel kennen.

En er zijn nogal wat mensen uit de voormalige etherpiraterij in Nijmegen die hem hebben ontmoet. Delta Radio was helemaal illegaal en dus kwam je in de picture bij de overheid.

Zoals wettelijk vereist volgden dan oppakacties door deze overheid en die werden uitgevoerd door de Nijmeegse gemeentepolitie onder leiding van adjudant Verheijen. Een groepje politieagenten viel de live-studio binnen en nam deze compleet in beslag en tegen een aantal van de aanwezigen werd proces-verbaal opgemaakt. Vaak ook werd de zendmast neergehaald en mee genomen maar belangrijk was dat in ieder geval de zender in beslag werd genomen. Dat was het meest illegale aan het gebeuren.

 

De politie - kon niet maar zo een inval doen. Eerst moest iemand die zender-technisch expert was formeel uitpeilen waar de locatie van het station was en zo de politie naar de plaats delict brengen. Bovendien kon de doorsnee politieagent ook echt niet zien of een bakje met transistoren en een blower nu wel of niet een zen-der was, dus die expert was ook daarvoor nodig. Wettelijk vereist was dat deze persoon van de RCD was, een overheidsdienst die de etherbewegingen in Neder-land in de gaten hield.

De RCD ambtenaar die met name in de beginjaren heel vaak bij Delta Radio de opsporing leidde was Berry Bessels. Hij was dus feitelijk verantwoordelijk voor heel veel oppakacties van zowel Delta Radio als andere piraten in Nijmegen. Niet dat ik hem dat ooit kwalijk heb genomen, hij deed ook maar zijn werk. En mij is niet bekend dat hij tijdens de oppakacties ooit incorrect was. 

Opsporing verzocht - Gerco opperde dat het misschien wel aardig was om te proberen om Berry op te sporen, hij was toch ook een belangrijk onderdeel van de Delta geschiedenis. Eens kijken hoe het met hem ging en kijken of hij misschien een vraaggesprek met me zou willen hebben. Interessant om te weten hoe Berry zijn werk destijds deed en of hij nog bepaalde herinneringen had aan zijn bezigheden bij Delta Radio. Daar kon een leuk artikel inzitten voor deze website. Ik ging aan de slag en na een tijdje had ik het adres en telefoonnumer van een Berry Bessels gevonden waarvan ik dacht dat hij de Berry zou kunnen zijn. Toen ik vervolgens mevrouw Bessels aan de lijn kreeg en zij mij doorgaf aan haar man wist ik dat ik de juiste persoon te pakken had."Wat wilt u van me?" vroeg hij argwanend.

Ik stelde me voor en gebruikte niet de naam Nico Smits maar mijn echte naam. Ook had ik de nummerweergave van mijn telefoon niet uitgeschakeld dus ik belde in het geheel niet anoniem. Daar zou het niet aan liggen. Berry bevestigde dat hij de voormalig RCD-ambtenaar was. Ik begon vervolgens met een verhaal waarin ik vertelde dat we een Delta website hebben maar Berry was ongeduldig en onderbrak me. "Komt u ter zake" zei hij. Ik vroeg Berry dus of hij bereid was een vraaggesprek met me te hebben over zijn werk in de tachtiger jaren maar hij reageerde heel resoluut: "Oh nee, daar ga ik niet aan beginnen". Hij vertelde dat hij deze bezigheden al lang geleden had beeindigd en ook voor zichzelf had afgesloten en dat hij nu heel andere dingen deed. Wilde niet meer praten over vroeger. Ook na enig aandringen liet Berry zich niet op andere gedachten brengen.

Ik herinnerde mij de datum 21 april 1983, de eerste keer dat ik door Berry werd opgepakt en in de nachtelijke uren lange tijd door hem werd verhoord. Dat was dus nog voordat Delta Radio begon. Mijn hernieuwde kennismaking met de voormalig opsporingsambtenaar was dus ook al geen succesvolle. Berry wilde niet mee werken aan dit artikel en die wens moeten we dan maar respecteren. Jammer, dit stukje had dus best interessanter kunnen zijn. Berry eindigde het gesprek met de woorden: "Het was een mooie tijd".

Geschiedenis - RCD staat voor Radio Controle Dienst en deze organisatie had destijds het hoofdkwartier in Nederhorst den Berg (provincie Noord-Holland). Het adres was ook geheel in stijl: Radioweg 3 (zie foto gebouwencomplex). De dienst werd opgericht in 1927 en zou als zodanig bestaan tot 1989 hoewel er een lange periode was dat de naam RCD niet werd gehanteerd. Totdat Nederland betrokken raakte bij de Tweede Wereldoorlog (1940) werd de naam Radio Controle Dienst gebruikt en tijdens de oorlog werd deze organisatie door de Duitse bezetter tot onderdeel gemaakt van het Bureau Nationale Veiligheid. Na de oorlog verdween lange tijd de naam RCD en werden de taken opgedeeld in diverse organisaties. Pas in 1975 werden al deze taken weer in één organisatie bij elkaar gebracht die dan ook weer de naam Radio Controle Dienst kreeg. Formeel werd dit een onderdeel van de PTT.
 

Dit staatsbedrijf kenden de meesten als het toen enige postbedrijf van ons land (postkantoren, postbodes) en het enige bedrijf dat de telefonie en telegrafie verzorgde. Maar men had ook een telecommunicatie afdeling. Daar werd geen radio of televisie gemaakt maar men was wel verantwoordelijk voor de inning van de omroepbijdragen en had verder een technische dienst op communicatie gebied. Deze zorgde voor technische verbindingen (ondermeer straalzenders) voor zowel de Publieke Omroep als anderen en verzorgde in Nederland de eerste Centrale Antennes (voorloper van de kabel).

In Nederhorst den Berg zaten de gespecialiseerde diensten die zich bezig hielden met o.a. opvang en codering van morseberichten, ionen onderzoek en radioastronomie (onderzoek van het heelal met behulp van radiogolven).Vanwege deze technische achtergrond werd bedacht dat een opsporingsdienst voor 'clandestiene zenders' dus onder deze PTT afdeling zou moeten vallen.

Werking - In het gebouw in Nederhorst den Berg stond geavanceerde ontvangst- en peilapparatuur en met behulp van antennes (zie foto) kon men zo voor een groot gedeelte van Nederland de radiobewegingen bekijken. Met name de 'piraten' met grote vermogens kon men daar volgen. Een bekend verhaal in dit verband is dat van Delta-jock Jojo (Jeanne Kooijmans) die midden in de succesvolle Delta tijd (1986) in het kader van een opdracht voor de School voor Journalistiek een bezoek bracht aan de RCD in Nederhorst den Berg.

Daar werd haar uitgelegd hoe men te werk ging. Of men iets wist van de achtergrond van Jojo is niet bekend maar als voorbeeld werd Delta Radio genomen. Dat was dus even een ongemakkelijk moment. Er kon vanuit de RCD zelf actie worden ondernomen om illegale zenders uit de lucht te halen maar vaak waren het ook gemeenten (of de politie in die gemeenten) die de RCD lieten komen om behulpzaam te zijn met het oppakken van piraten. In gemeenten waar een gedoogbeleid was ten aanzien van piraten kwam de RCD niet 'binnen'. De RCD gebruikte auto's met mobiele peilapparatuur en voor de ambtenaren was het uitpeilen vaak een makkie. Gewoon uitkijken naar een hoge mast met dipolen en een balun (draadverbinding tussen coax en antenne). De acties tegen de grote piraten in Nijmegen waren voor de heren ook niet zo moeilijk.

Deze zonden 24-uur per dag uit en zaten vrijwel altijd op dezelfde locaties. En zo kwam men met grote regelmaat over de vloer bij Delta Radio 90. In het gehele bestaan van het station is dat meer dan honderd keer geweest. Ruim 100 maal opgepakt dus. De RCD werkte dus nauw samen met de politie en daar had men in het onderlinge mobilofoon verkeer als aanduiding voor piraten: Code 3.

 

Agentschap Telecom - In 1989 werd de PTT geprivatiseerd (en werd KPN) en omdat dit niet gold voor de gespecialiseerde diensten in Nederhorst den Berg werden deze omgevormd tot zelfstandige overheidsdiensten. De naam RCD veranderde enige malen en in 2005 werd de dienst onderdeel van het Agentschap Telecom (AT) in Groningen. Daar houdt men nog altijd de etherbewegingen in de gaten hoewel dat tegenwoordig een nogal veranderd takenpakket is. Was in de tachtiger jaren de ether nog 'leeg' (alleen de Publieke Omroep was er met een paar radiozenders), tegenwoordig zit het vol met landelijke, regionale, locale en tijdelijke zenders. Het AT heeft vele taken en het opsporen van illegale radiostations hoort daar nog steeds bij. Op het moment dat ik dit schrijf (maart 2011) zijn er ook nog altijd piraten.

Het gaat voornamenlijk om smartlappenzenders die niet zelden met heel hoge vermogens en gigantische zendmasten actief zijn. En het AT heeft net zoals destijds de RCD, de taak om te zorgen dat deze hun uitzendingen staken. Wettelijk heeft men het zich wat gemakkelijker gemaakt door de eigenaar/huurder van een pand vanwaar een piraat uitzendt hiervoor verantwoordelijk te stellen. Constateert het AT dat je een grote zendmast bij of op je woning hebt dan krijg je vaak al preventief een brief waarin je wordt gewaarschuwd geen illegale uitzendingen te verzorgen.

Doe je dat wel dan volgt er vaak niet meer zoals vroeger een inval. Wanneer een zender is uitgepeildt krijgt de bewoner automatisch een boete van Eur. 2.500,-- thuis gestuurd. Maar val je in herhaling dan zal het AT alsnog een inval en beslagname doen. Uiteraard met behulp van de sterke arm.

UPDATE october 2015: inmiddels zijn de boetes weer verhoogd. Er kan nu een boete van maximaal Eur. 45.000,-- worden opgelegd.

 

 

Nico Smits (Fintelman)
zie contact

   
 
 
 
Terugkeren naar de MN home